Etiket arşivi: sınıf

2020 İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu

Özet

2020 yılında basına yansıyan 1.596 tekil işçi ve memur eylemi tespit edilmiştir. Bir diğer deyişle, Türkiye işçi sınıfı 2020’da her gün ortalama 4 eylem gerçekleştirmiştir.

Aynı mesele için artarda yapılan tekil eylemleri, örneğin bir iş yerinde belli bir sorunla alakalı artarda yapılan eylemleri, tek bir vaka altında topladığımızda 1.596 tekil eylem 706 eylem vakası altında toplanmaktadır. Bunlar içinde iş yeri temelli, genel ve dayanışma eylemi vakaları yer almaktadır. İş yeri temelli eylem vaka sayısı 389, genel eylem vaka sayısı 304, dayanışma eylemi vaka sayısı ise 13’tür. 

2019’da 617 olan toplam vaka sayası 2020’de 706’ya çıkmış, tekil eylem sayısı ise daha dramatik bir artışla 1061’den 1596’ya çıkmıştır. 2020’nin Mart ayından itibaren Korona virüs salgının hakim olduğu bir sene olduğunu düşünecek olursak bu artış dikkat çekicidir. Bu artış büyük oranda genel eylemlerden kaynaklıdır. Haziran ve Kasım aylarında olmak üzere iki kez gündeme getirilen ve kıdem tazminatını zedeleyici yasa tasarılarına karşı DİSK ve Türk-İş’in yapmış olduğu, toplamda 124 genel eylem vakasında topladığımız eylemler, artışın temel sorumlusudur.   

İş yeri temelli eylemlerde ise hafif bir düşüş gerçekleşmiş, 2016 ile 2019 arasında 420 ila 430 arasında seyretmiş olan iş yeri temelli vaka sayısı 2020’de 389’a inmiştir. Bu hafif düşüşü salgın sebebiyle yaşanan kapanmalar, eylem yasakları ve Nisan ayında uygulamaya konan “ücretsiz izin” uygulaması ile bağlantılandırmak yanlış olmaz. “Ücretsiz izin” uygulaması ile işten atmak kağıt üzerinde kısıtlanırken, patronlara işçilerine ücretsiz izin verme konusunda tam yetki verildi. Günlük 39 TL’lik bir ödeme karşılığında işçinin kıdem tazminatı, işsizlik ödeneği, başka bir iş arama gibi haklarını askıya alan bu uygulama özellikle sendikalaşma mücadelelerinin başarıya ulaşmasını neredeyse imkansızlaştırdı.  

En azından ilk yarısında daha demokratik bir ortamın söz konusu olduğu 2015 yılında 628 olan iş yeri temelli eylem vakası sayısı, sürekli artan bir otoriterleşme sürecinin hüküm sürdüğü 2016-2019 yıllarında 420-430 bandına inmiş, 2020’de de hükümetin salgında patronları kollayan uygulamaları ile 389’a inmiş oldu.

2020’de dikkat çekici olan birkaç eylem dalgasını analım. Metal sektöründe görüşmeleri süren toplu iş sözleşmesine ilişkin Ocak ayında 36 fabrikada gerçekleşen eylemler, iş yeri temelli vakaların neredeyse onda birini oluşturmuştur. Ocak sonu ve Şubat başında toplu iş sözleşmesi imzalanmış, metal işçileri ilk altı ay %18,5 ikinci altı ay %6’lık bir zam elde etmiştir. Yukarıda da andığımız kıdem tazminatı eylemlerinin bir kez daha altını çizelim: Kıdem tazminatını zedeleyecek iki yasa tasarısına karşı DİSK ve Türk-İş, önce Haziran sonra da Ekim ve Kasım aylarında onlarca şehirde toplamda 124 eylem vakası tertiplemiştir. Bu eylemler hedefine ulaşmış, eylemler sonucunda hükümet ilgili yasa maddesini geri çekmiştir. Korona salgınına karşı iş yerinde yeterli önlemlerin alınmaması iş yeri temelli eylemler içinde birinci sırada gelen eylem nedeni olmuştur. 389 iş yeri temelli vakasından 86’sında bu konunun eylem sebepleri arasında yer aldığı vurgulanmalıdır. 2020’nin en dikkat çekici ve umut verici eylemlerinden biri Uyar Madencilik işçilerinin Bağımsız Maden-İş’in öncülüğünde gasp edilen tazminatları için gerçekleştirdiği, Ocak’tan Kasım’a yayılan direniştir. 2021 yılında netleşeceği üzere, madenciler eylemleri sayesinde bine yakın madencinin tazminatını almayı başarmıştır.

Raporu indirmek için şu linke tıklayınız.

Kadın Emeği Atölye Raporu

Nisan 2019’da gerçekleştirdiğimiz akademik buluşmanın Kadın Emeği atölye sonuçlarını sunuyoruz. İndirmek için buraya tıklayınız.

Raporda mevcut çalışmalar, eksik alanlar ve çözümler üzerine değerlendirme yaptık. Alanda çalışan araştırmacılar için yol gösterici ve teşvik edici olacağına inanıyoruz.

Bu rapor alanın tüm tartışmalarını kapsamaktan uzaktır. Dileğimiz katkılarınızla bu raporun zenginleşmesidir.

Diğer atölyeler ise şu başlıklarda gerçekleşmişti:

Buluşmayla ilgili haberimiz için buraya bakınız.

İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu – 2018

Beklenen rapor geldi!

Bu araştırma dosyasında 2015-2018 işçi sınıfı eylem verilerinin analizini bulacaksınız. Kısa bir rapor olarak görünen bu dosyanın arkasında devasa bir gönüllü emek var. Raporda katkısı olanlar işçi sınıfının bilgisinin birikmesinde paha biçilmez bir rol aldılar.

Yöntem

Biraz yöntemden bahsedelim. Dosyayı hazırlarken kullandığımız veriyi çeşitli internet sitelerini ve tüm yerel/ulusal yazılı basını tarayarak elde ettik. Gerektiğinde sendikalarla iletişime geçtik. Bazı vakalarda ise direnişçi işçilerin sosyal medya hesaplarından faydalandık. Sonuç olarak bu rapor işçi sınıfının (işçilerin ve memurların) 2015-2018’de medyaya yansıyan   eylemlerini kapsamaktadır. Medyaya yansıyan eylemler emek mücadelesinin bütününü  yansıtamaz. Dolayısıyla bu rapor emekçilerin hak arama faaliyet ve mücadelelerinin eksiksiz bir dökümünü değil genel bir resmini sunmaktadır.

Katkıya davet

Sunumlardan ve raporun dolaşıma girmesinin ardından aldığımız geri bildirimler çok değerli. Bu yorumlarla yeni değişkenler ve analizler ekleyebiliyoruz. Bu açıdan siz de yorumlarınızı, önerilerinizi ve sorularınızı bize iletebilirsiniz. Veriden daha zengin sonuçlar alınmasına bu şekilde katkıda bulunabilirsiniz.

İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu, Sendika Okulu, Araştırmacı Buluşması, Emek Kaynakçası gibi üretimlerimizle işçi hareketine olan ilgiyi artırmayı hedefliyor, faaliyet alanımızı genişletmek istiyoruz. Sanatsal çalışmalar ve niteliksel araştırmaları dahil etmek, bu raporu daha sık periyotlarla ve güncel bilgi olarak üretmek gündemimizde. Bunun için Emek Çalışmaları Topluluğunda daha çok kişi olmaya ihtiyacımız var. Bu nedenle 2019’da sizleri de beraber çalışmaya davet ediyoruz.

Rapordan notlar

2018 yılında basına yansıyan 1.197 tekil işçi ve memur eylemi tespit edilmiştir. Bu eylemler 642 vaka kapsamında gerçekleşmiştir. Bu vakalar içinde işyeri temelli, genel eylemler ve dayanışma eylemleri yer almaktadır. İşyeri temelli vaka sayısı 429, dayanışma vaka sayısı ise 39’dur. Geçen seneye göre vaka sayısı düşük bir düzeyde artarken vaka kapsamında yapılan tekil eylem sayısı %10 azalmıştır. 2018 başında gerçekleşen, 2017’den kalma tekil, metal işkolunda MESS  (Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası) grubuna bağlı işyerlerinde Toplu İş Sözleşmesi eylemleri ve KHK ile işten atma nedeniyle yapılan eylemler toplam 1197 tekil eylemin %32’sini oluşturmaktadır.

Raporu indirmek için

Emek Çalışmaları Topluluğu 2019 Sendika Okulu İkinci Mezunlarını Verdi

Emek Çalışmaları Topluluğu olarak bu yıl ikincisini düzenlediğimiz Sendika Okulu programını başarıyla tamamladık.

EÇT 2019 Sendika Okulu programı 7 Nisan ile 26 Mayıs tarihleri arasındaki beş oturumluk yoğun programın ardından katılımcılara sertifikalarının verilmesi ile sona erdi.

Akademisyenlerin, sendika yönetici ve uzmanların ders verdiği seminer dizisinde emek, dayanışma, sendikal örgütleme, iş hukuku, iş sağlığı ve güvenliği gibi önemli konular ele alındı. Seminer dizisinde öğrenmeye istekli gençlerin ilgisi dikkat çekti.

1. Hafta

7 Nisan Pazar günü Friedrich Ebert Stiftung vakfının seminer salonunda saat 14:00 ve 18:00 arasında gerçekleşti. ‘Emek hareketinin serencamı’ konu başlığı ile Alpkan Birelma’nın yer aldığı ilk oturumda sendikal hareketin dinamikleri, engelleri ve fırsatları konuşuldu.

İkinci oturumda ‘’Sendikalarda örgütlenme ve işçi sağlığı ve güvenliği’’ konusuyla TÜMTİS örgütlenme uzmanı Murat Küçükşahin ile Birleşik Metal-İş uzmanı Nuran Gülenç’in aktarımları ile sendikalarda örgütlenmenin zorlukları, başarıları ve çalışma hayatında işçinin güvenliği ve sağlığı konuları irdelendi.

2. Hafta

21 Nisan Pazar günü DİSK Genel-İş Aksaray şubesinde gerçekleşen toplantıda, DİSK uluslararası ilişkiler uzmanı Kıvanç Eliaçık ‘’Dünyada İyi Sendika Örnekleri’’ konu başlığıyla dünyadaki uluslararası sendikal kuruluşlar hakkında detaylı bir bilgilendirme yaptı.

İkinci oturumda Necla Akgökçe ‘’Sendikalarda Toplumsal Cinsiyet’’ başlıklı sunumu ile sendikalarda kadınların yaşadıkları zorlukları ve bu durumun değişmesi için yapılması gerekenleri ortaya koydu.

3. Hafta

4 Mayıs Cumartesi günü Birleşik Metal-İş sendikası toplu iş sözleşmesi uzmanı İrfan Kaygısız’ın rehberliğinde Gebze Yücel Boru fabrikasına işyeri ziyareti gerçekleştirdik. Sendikalı bir işyerindeki çalışma koşullarının farkını pratik hayattan örnekler ile gözlemleme ve işçilerden dinleme şansı bulduk.

Ziyaretin ardından Birleşik Metal-İş’in genel merkezinde bir seminer gerçekleştirdik. Sendikanın toplu iş sözleşmesi uzmanı İrfan Kaygısız ve Tek Gıda-İş sendikası toplu iş sözleşmesi uzmanı Damla Demir Avınç’tan toplu iş sözleşmelerinin inceliklerini dinledik.  

4. Hafta

19 Mayıs Pazar günü Eğitim-Sen 3 nolu şube salonunda gerçekleşen seminerde iş hukukçusu ve Çalışma ve Toplum dergisinin genel yayın yönetmeni Murat Özveri sendikalar için temel iş hukuku başlıklı konuşmasını yaptı.  

İkinci oturumda ILO uzmanlarından Özge Berber Ağtaş Küresel Çerçeve Sözleşmeleri ve ILO’ya odaklanarak emek hareketinin uluslararası mekanizmalarını anlattı.

5. Hafta

26 Mayıs pazar günü Şişli belediyesi Nazım Hikmet Kültür merkezinde gerçekleşen final oturumunda TÜMTİS sendikası genel başkanı Kenan Öztürk ‘’Sendikayı Yönetmek’’ başlığı altında TÜMTİS’in mücadelesi ve sendikaların iç işleyişi hakkında bilgilendirmelerde bulundu. Konuşmanın ardından seminer katılımcıları Kenan Öztürk’ün elinden sertifikalarını aldılar.

Son oturumda Emek Çalışmaları Topluluğu ile birlikte ne yapabiliriz başlığı altında Sendika Okulu katılımcıları ile fikir alışverişinde bulunduk.

EÇT 2017 Emek Temalı Kaynakça

Emek Çalışmaları Topluluğu (EÇT) olarak kurulduğumuz günden bu yana işçi sınıfı ve mücadeleleri üzerine bilgi üretmeyi esas alıyoruz. Bu kapsamda, geçen yıl işçi ve emek alanlarında üretilen kaynakları derleyip araştırmacıların kullanımına sunmaya başladık. İlk olarak geçen yıl 2016 yılına ait çalışmaları bir araya getirdik. İnceleyecek olduğunuz bu çalışma ise 2017 yılını sizler için derliyor. İkinci olma niteliği taşıyan bu kaynakta bazı sınırlamalara başvurduk. Öncelikle geçen yıldan farklı olarak bu derlemenin kapsamını Türkçe ve İngilizce kitap ve makaleler olarak belirledik. Derleme sürecinde ulusal ve uluslararası veri tabanlarından, bazı ulusal ve uluslararası dergilerden ve yine ulusal ve uluslararası yayınevlerinin arşivlerinden faydalandık. Bu derlemenin eksiksiz olduğu iddiasını taşımıyoruz. Ancak, ortaya çıkan kaynakların emek ve sınıf alanlarına ilgi duyan araştırmacılar için mümkün olduğunca fayda sağlayacağına inanıyoruz. Sizleri de hem 2017 yılının eksikliklerini giderebilmek hem de gelecek yıllarda daha kapsamlı ve güçlü kaynakçalar hazırlayabilmek amacıyla bizimle iletişime geçmeye davet ediyoruz. Bu çalışmanın Türkiye’de emek alanında yürütülecek araştırma ve mücadelelere kılavuz olabilmesi dileğiyle…

—————————————————————————————————————-

İletişim:
emekcalisma@gmail.com
http://www.facebook.com/emekcalisma
twitter.com/emekcalisma